Hebben we het over duurzame wijkinitiatieven, dan gaat het vaak over initiatieven met grootse meeslepende plannen om hun wijken van het aardgas af te krijgen. Initiatieven die subsidies ontvangen en ondersteund worden door betaalde krachten. De overgrote meerderheid van de initiatieven is echter nog niet zover en heeft misschien niet eens de ambitie zo ver te komen. Toch zijn zij van groot belang om de uitdagingen waar we aan staan vanuit de haarvaten van onze samenleving te realiseren. Deze blog gaat daarom over wat zij nodig hebben om hun wijkgenoten te enthousiasmeren

Eerder dit jaar deed ik een rondgang langs acht uiteenlopende wijkinitiatieven in de gemeente Renkum. Hierop baseer ik dit verhaal. Daarmee is het geen uitputtende analyse maar biedt het wel een beeld van de verscheidenheid aan behoeftes.

Duurzame initiatiefnemers willen krachten bundelen in hun wijk om het verduurzamen – of het nou gaat om biodiversiteit, energietransitie of mobiliteit – toegankelijker te maken voor zichzelf en hun buren. Soms ligt het accent meer op informatieoverdracht: workshops en lezingen organiseren, energiecoaches opleiden. Soms ligt het accent meer op samen doen: een bloemberm of boomgaard aanleggen en onderhouden, elkaar helpen bij afkoppelen of isoleren of autodelen. Dat je door samen dingen te doen ook de onderlinge verbindingen in de wijk versterkt, werd door de Renkumse initiatiefnemers gezien als ‘bijvangst’, of een manier om de duurzaamheidsambities te realiseren, maar niet als doel op zich.

Behoeften

Altijd geldt dat de initiatiefnemers hun wijkgenoten willen bereiken met informatie over duurzame maatregelen en hen willen stimuleren hier iets mee te doen. Vaak willen ze de kennis en kunde van hun buren ook graag benutten. Wat ze hiervoor nodig hebben is een goed bereik onder hun wijkgenoten en goede informatie over hóe te verduurzamen. En daar komen de volgende behoeften uit voort:

• Kennis over duurzame maatregelen: Welke bloemen of planten zijn het best voor de biodiversiteit? Hoe kan ik mijn wijkgenoten van passend advies voorzien voor het verduurzamen van hun woningen? Initiatiefnemers hebben vanuit persoonlijke interesse vaak al veel kennis opgedaan, maar er komt altijd een moment dat ze meer kennis nodig hebben. Vaak is die te vinden bij gemeente, energie- of duurzaamheidsloket of wijkinitiatieven in de omgeving. Soms is inhuur van experts nodig.
• Kennis over betrekken van wijkgenoten: Hoe zorg ik dat mijn initiatief groeit en bloeit? Hoe vergroten we het vrijwilligersbestand en de diversiteit hierin? Zeker als een initiatief vanuit technische interesse van de grond komt, is het nodig deze kennis aan te boren.
• Informatie over gemeentelijk beleid: Wanneer is onze wijk aan de beurt met uitvoering van de warmtetransitie? Komt er een warmtenet? Wat moet ik regelen als ik een bloemberm wil aanleggen in gemeentelijk groen? Wat doet de gemeente tegen energiearmoede en hoe kunnen we hierbij helpen? Wijkinitiatieven hebben behoefte aan duidelijkheid over wat ze van de gemeente kunnen verwachten en wat ze zelf kunnen en mogen. Liefst hebben ze een vaste gesprekspartner bij de gemeente waar ze met hun vragen terecht kunnen en die hen ook regelmatig informeert over ontwikkelingen vanuit de gemeente.
• Communicatie- en organisatiekracht: het betrekken van wijkgenoten vraagt veel inzet. Langs deuren gaan en gesprekken voeren is iets wat initiatiefnemers het best zelf kunnen doen, maar ondersteuning bij de organisatie van bijeenkomsten, het opzetten van een communicatieplan of website is vaak zeer welkom!
• Financiële middelen: mensen die zich in hun vrije tijd inzetten voor het algemeen belang, vinden het begrijpelijkerwijs vaak vervelend als dat onkosten met zich meebrengt. Met een bijdrage van een paar honderd euro per jaar voor webhosting, flyers, zaalhuur en bedankjes is een startend wijkinitiatief al enorm geholpen. Is het initiatief ambitieuzer, bijvoorbeeld in het adviseren van wijkgenoten over het verduurzamen van hun woningen, dan is inhuur van experts en projectleiders onontbeerlijk.
• Financiële administratie: zeker voor startende initiatieven is dit een heikel punt; de kosten en inspanningen (je moet een rechtsvorm opzetten) die gepaard gaan met het openen van een rekening voor het initiatief, staan vaak niet in verhouding tot het geldbedrag dat beheerd moet worden. In de praktijk staat het geld daarom vaak op een privérekening. Iets waar menig initiatiefnemer zich niet senang bij voelt.
• Inspiratie en enthousiasme: Wijkinitiatieven ontstaan vol enthousiasme. Na een initiële piek, neemt de energie af. Uitwisseling met andere initiatieven in de omgeving helpt het enthousiasme weer aan te wakkeren. Ook door gezamenlijk een project op te pakken lift je mee op elkaars energie.

Als het je als gemeente menens is met het stimuleren van startende wijkinitiatieven, zou je aan bovenstaande ‘basisbehoeften’ moeten voldoen. Bijvoorbeeld door ze een vaste en toegankelijke gesprekspartner, handgeld, ondersteuning bij communicatie en de mogelijkheid om expertise aan te boren aan te bieden. Als je structurele uitwisseling tussen wijkinitiatieven faciliteert en wijkinitiatieven helpt gezamenlijke projecten op te zetten, inspireren en helpen wijkinitiatieven elkaar, waardoor ze enthousiast en betrokken blijven. In de gemeente Renkum hebben de wijkinitiatieven hiertoe zelf een Duurzaamheidscafé opgezet, met ondersteuning van de gemeente.

 

Meer weten over de ambities en behoefte van Renkumse duurzame initiatiefnemers? Download dan bijgevoegde brochure.